Breed motorisch ontwikkelen belangrijk?

De laatste jaren komt er steeds meer aandacht voor breed motorisch leren. De afgelopen jaren zijn kinderen minder actief, ze zitten vaak nog maar op één sport, krijgen minder uren gym op school en spelen minder buiten. Dit terwijl uit onderzoek is gebleken dat kinderen tot hun twaalfde jaar zich juist breed motorisch zouden moeten ontwikkelen. In samenwerking met HockeyFood heeft Jet Cremer (bewegingswetenschapper) een trainingsmodule ontwikkeld waar de focus ligt op de jongste jeugd F, E en D. Met als doel om de juiste basis te geven waar je heel je leven profijt van hebt. 

Wetenschappelijke achtergrond
De trainingsmodule die HockeyFood aanbiedt is gebaseerd op de visie van het Athletic Skills Model (ASM) en praktijkervaring van MSc Jet Cremer. Het ASM is ontwikkeld door René Wormhoudt en introduceert de schijf van 10! die bestaat uit tien grondvormen van bewegen. Deze grondvormen zijn gezamenlijk belangrijk voor een optimale motorische ontwikkeling voor iedereen.
Dat kinderen de afgelopen jaren steeds minder actief zijn is geen goede ontwikkeling. Door het eenzijdig ontwikkelen van de motoriek is er een verhoogde kans op overbelasting en blessures, vermindering van het spelplezier, algemene fitheid en gezondheid. Daarnaast is de kans groter dat kinderen op jonge leeftijd stoppen met sporten. 

Hockey is motorisch gezien een erg lastige sport, als kinderen merken dat ze ergens niet goed in zijn, zullen ze geneigd zijn eerder te stoppen met de sport. Dit komt meestal voor in een A- of B-team. Zo zie je dat het aantal kinderen in de A-teams veel lager ligt dan in de D-teams, vooral bij jongens.
Door aandacht te besteden aan spelplezier en verbetering van de motoriek verwacht ik dat dat het aantal drop-outs in de breedteteams verlaagt zal worden. Kinderen zullen vaker sporten en de algemene fitheid en gezondheid zal op latere leeftijd beter zijn. 

Olympisch atleten beoefenen tot hun veertiende jaar gemiddeld 2,6 tot 3,5 verschillende sporten. Door het hebben van een goede breed motorische basis heb je als atleet minder kans op blessures en zal je motorisch vaardigere zijn. Dit geldt ook voor vaardigheden die je in eerste instantie niet nodig denkt te hebben voor de sport waarin de atleet zich specialiseert.
Een voorbeeld hiervan is Zlatan Ibrahimovic die op zeventienjarige leeftijd de zwarte band taekwondo behaalde wat tijdens zijn voetbalcarrière zichtbaar werd door zijn acrobatische acties en sprongen. Daarnaast kan je met een goede motoriek beter en sneller sportspecifieke vaardigheden aanleren. Een voorbeeld in het hockey is dat je door een goede balans en hand-oog coördinatie een forehandslag met je verkeerde been voor eerder aangeleerd krijgt.  

Praktische toepassing
Hoe pas je dit in de praktijk toe? Om van elke hockeyer een betere beweger te maken is het van belang om onderaan de ladder te beginnen, namelijk bij de F-, E-  D-jeugd. In deze leeftijdscatagorieën moet minimaal 20% van iedere training aan breed motorisch ontwikkelen worden besteed. Start bijvoorbeeld met een breed motorische warming-up. Ook kan je van je training een carrousel training maken waarin één van de oefeningen focust op breed motorisch ontwikkelen. Het is hierbij belangrijk dat de oefening niet in combinatie met hockeyvaardigheden gedaan wordt. Je kunt het wel combineren, maar dan als extra oefening naast de breed motorische oefening. 

Tip voor hockeyclubs: schaf een paar extra materialen aan als investering in al je jeugdteams. Denk aan de volgende materialen: rugbybal, voetbal, tennisballen, tennisrackets, balansbalken, loopladders, hoepels, rekjes (voor kruipen of springen), etc. 

Theoretisch kader
Het theoretisch kader achter de trainingen bestaat per leeftijdscategorie uit alle 10 de grondvormen van bewegen (GvB). Het doel is dat de kinderen zich verder ontwikkelen op alle GvB’s verspreid over het hele seizoen. 

Hoe vaak een GvB terugkomt tijdens het seizoen is gebaseerd op het onderzoek uit het ASM boek van Wormhoudt et al. (2017).

Zie hieronder de tabel voor de GvBs en de bijbehorende percentages per leeftijdscategorie:

Tijdens de trainingen zullen alle grondvormen van bewegen in combinaties van twee aangeboden worden in verschillende spelvormen.

Binnen dit kader zijn differentieel en impliciet leren belangrijk, met als doel de creativiteit van het kind te stimuleren. Hoe groter de variatie, des te meer het brein wordt uitgedaagd tot het vinden van een optimale oplossing, en dus hoe sterker het opgeroepen leerproces. 

Voor een optimaal leerproces zal je regelmatig differentiaties moeten toepassen.

De percentages in de tabel verschillen per leeftijdscategorie. Wat betreft beleving is er geen verschil, de kernwaarden zijn altijd spel, plezier en variatie. Het gaat hierbij om kinderen t/m  12 jaar en hierbij is geen verschil in uitvoering voor breedte- of eerstelijnsteams.

Tips

• Creëer een omgeving waarin het kind fouten mag maken en zelf op ontdekking gaat.
• Zorg dat je als trainer de kinderen niet gaat corrigeren. 
• Stel af en toe een breinprikkelende vraag waardoor het kind de goede richting in wordt geduwd tijdens zijn of haar ontwikkeling

Literatuur

1. The athletic Skills Model: optimizing talent development through movement education (2017). R Wormhoudt, GJP Savelsbergh, JW Teunissen & Keith Davids 
2. Talent identification and promotion programmes of Olympic athletes (2009). Vaeyens, Güllich, Warr & Phillippaerts.
3. https://www.athleticskillsmodel.nl/
4. https://www.knhb.nl/kenniscentrum/hockey-visie/het-athletic-skills-model-toegepast-in-de-jeugdopleiding-van-een-hockeyclub-door-jair-levie
5. https://www.linkedin.com/pulse/creativiteit-plezier-en-succesbeleving-de-basis-voor-breed-jet-cremer/
6.  https://www.allesoversport.nl/artikel/multisport-biedt-kansen-voor-jonge-sporters/
7. https://www.sportknowhowxl.nl/nieuws-en-achtergronden/nieuwsberichten/nieuwsbericht/124877/een-breed-motorische-ontwikkeling-als-sleutel-tot-een-leven-lang-plezier-in-sport-en-bewegen
8. https://www.knhb.nl/nieuws/terugblik-webinar-betere-bewegers-worden-betere-hockeyers