Effectief begeleiden van jeugdspelers
Wat zeg je vlak voor een spannende wedstrijd tegen je spelers? Wat doe je als de training voor geen meter loopt? Hoe ga je om met schreeuwende ouders langs de lijn? Veel trainers en coaches hebben behoefte aan tips over dit soort zaken. Positief coachen is een effectieve methode om jeugdspelers effectief te begeleiden. In dit artikel benoemen we enkele belangrijke onderdelen van deze methode waarmee trainers, coaches en clubs zelf aan de slag kunnen.
Positief coachen helpt trainers en coaches bij het begeleiden van kinderen op het sportveld. Op die manier kunnen de jeugdspelers zich optimaal ontwikkelen en zullen zij minder snel afhaken. Bovendien wordt het voor trainers en coaches ook leuker!
Wetenschappelijk onderzoek
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat trainers en coaches de neiging hebben om vooral te kijken naar wat er niet goed gaat. Want ze willen winnen (resultaat halen). Dan moet je datgene wat niet goed gaat zien te verbeteren, is de veronderstelling. Het gevolg is vaak dat er een negatieve dynamiek ontstaat (onrust, onzekerheid, ontevredenheid, verlies van vertrouwen). Bovendien praten trainers en coaches vooral over de gevolgen van wat de sporters gaan doen. Ze hebben het over resultaten, zoals maken, winnen, kampioen worden etc. Met precies dezelfde uitwerking, namelijk een negatieve dynamiek!
Het blijkt effectiever te zijn dit om te gooien en in plaats van negatief en resultaatgericht juist positief en taakgericht bezig te zijn. Want ‘plezier’ en ‘zelfvertrouwen’ zijn cruciale succesfactoren. Plezier wordt niet bevorderd in een negatieve dynamiek, maar juist in een situatie waarin je mag laten zien wat je kunt – dus bij een positieve benadering.
Sporters blijken met name te genieten van hun persoonlijke ontwikkeling, als ze zien dat ze zelf beter worden. Zelfvertrouwen raak je kwijt door dingen die je niet volledig in eigen hand hebt, zoals resultaten. En zelfvertrouwen krijg je juist van dingen die je zelf onder controle hebt. Denk bijvoorbeeld aan het uitvoeren van je taken.
Valkuilen
Er zit helaas een gapend gat tussen wat bewezen effectief is en hoe mensen zich in de praktijk gedragen. Hoe komt het nu dat veel trainers en coaches zichzelf in de voet schieten, door gedrag te vertonen dat juist een negatieve invloed heeft op het plezier en zelfvertrouwen van hun spelers? Dat kan diverse oorzaken hebben.
Zij willen – ondanks al hun goede bedoelingen – feitelijk winnen-ten-koste-van-alles, omdat zij zich spiegelen aan de topsport of het topteam binnen hun eigen club. Zij laten vooral hun emoties spreken, zonder na te denken wat dat doet bij hun spelers. Zij doen zoals hun coaches en trainers vroeger deden toen zij jong waren of wat ‘gewoon’ is bij de club. En zij zijn, als ze heel eerlijk zijn, meer gericht op het korte termijnresultaat dan op de meest optimale opleiding van de kinderen en jongeren. Terwijl dat laatste juist maakt dat je uiteindelijk beter gaat presteren. Positief Coachen is makkelijk. De methode is overzichtelijk en de tools zijn eenvoudig. Maar het is nog veel makkelijker om te doen wat diep in onze cultuur zit.
Effectieve coach
Een effectieve coach schept een positieve omgeving voor jonge sporters, door juist níét een coach te zijn die wil winnen ten koste van alles. Een effectieve coach heeft óók oog voor de groei van zijn spelers, op sportief en persoonlijk vlak. Want hij/zij realiseert zich dat plezier en zelfvertrouwen cruciale succesfactoren zijn in de sport.
Hij/zij is richting zijn sporters optimistisch en geeft zijn spelers complimenten (eerlijk en concreet) en aanmoedigingen. Ook denkt hij/zij goed na over hóé hij kritiek brengt. Daarnaast legt hij/zij het accent op inspanning, zelf beter worden en vooruitgang (en daarvan genieten) in plaats van op het resultaat. Door dit alles ontstaat een positieve sfeer, waarin jeugdige sporters zich prettig voelen en zich goed kunnen ontwikkelen.
Drie principes
De kern van positief coachen is terug te vinden in drie principes, die we hieronder kort toelichten.
1. “Winnen” herdefiniëren
Een positieve coach zorgt dat zijn spelers niet focussen op het winnen en wat verliezen zou betekenen. Dit vergroot immers de kans op verliezen! Hij/zij legt de nadruk op wat de spelers zelf moeten doen. Kortom, hij/zij leert de spelers taakgericht te zijn in plaats van resultaatgericht. Ook gaat het bij Positief Coachen niet om vergelijkingen met anderen, maar om persoonlijke ontwikkeling. Als de spelers vervolgens alles eruit halen wat er op dat moment in zit en zichzelf steeds verbeteren, zijn ze winnaars! Zelfs als ze een wedstrijd verliezen.
2. De ‘emo-tank’ vullen
Een positieve coach legt het accent op wat wél goed gaat. Dat werkt aantoonbaar beter dan altijd maar negatief zijn. De coach vult de ‘emo-tank’ van de spelers door complimenten te geven, waardering uit te spreken, te luisteren en aan te moedigen. Dit in plaats van alleen maar kritiek te geven, te corrigeren, te negeren en te veroordelen. Spelers werken dan harder, geven minder snel op en zijn beter coachbaar.
3. Focussen op je eigen opdrachten
Spelers doen het beter als zij zich weten te concentreren op hun eigen opdrachten. Het is daarom van belang dat zij zich niet laten afleiden door zaken die zij zelf toch niet onder controle hebben, zoals de kracht van de tegenstander of de beslissingen van de scheidsrechter. Dit brengt namelijk onzekerheid met zich mee. Focussen doet een positieve coach onder andere door zijn spelers te leren dat sterke tegenstanders je juist uitdagen. En dat scheidsrechters respect verdienen, ook als ze fouten maken.
De effecten
Met positief coachen kun je geweldige effecten bereiken.
Betere ontwikkeling
Sportverenigingen die intensief met de methode aan de slag zijn gegaan, zien dat de spelers zich beter ontwikkelen en dat de prestaties verbeteren.
Minder afhakers
Positief coachen draagt bij aan het terugdringen van het enorme aantal drop-outs (uitvallers). Dit is een van de grootste problemen in de sport. In Nederland worden miljoenen jonge kinderen lid van sportclubs, maar zo’n tweederde haakt af voordat ze volwassen zijn. Uit diverse onderzoeken blijkt dat plezier de doorslaggevende factor is voor sportdeelname. Gebrek aan plezier is dan ook de belangrijkste reden voor stoppen. Met een positieve en taakgerichte wijze van communiceren met spelers zijn hoopgevende resultaten geboekt in Amerika. Tijdens dit onderzoek lag in de controlegroep het percentage drop-outs veel hoger dan in de groep spelers die wél volgens de principes van positief coachen werden begeleid.
Via positief coachen leren kinderen en jongeren bovendien over de kracht van positiviteit. Dat nemen ze de rest van hun leven mee. In de sport, maar ook thuis, op school en later op het werk.
Meer vrijwilligers
Een ander groot probleem in de sport is het vrijwilligerstekort. Coaches, teambegeleiders en trainers zitten vaak te springen om tips hoe zij hun spelers effectief kunnen begeleiden. Dat geldt ook zeker voor de vaders en moeders die bij de jeugd als vrijwilliger actief zijn. Positief coachen geeft hun de handvatten, waardoor zij met plezier en zelfvertrouwen hun taak kunnen uitoefenen. Zo zullen zij sneller bereid zijn om actief te blijven – of te worden. En als meer jongeren lid van de sportclub blijven, komen daar ongetwijfeld ook vrijwilligers uit voort!
Meer sportiviteit en respect
Positief coachen leidt tot meer sportiviteit en respect, zonder het daar expliciet over te hebben. Dat maakt het juist aantrekkelijk. Een avond bij de club over respect hebben voor de scheidsrechter, dat spreekt weinig mensen aan. Een avond over hoe je de kans op winnen kunt vergroten zal daarentegen wel veel geïnteresseerden trekken! Tijdens zo’n bijeenkomst over positief coachen komen mensen er bijvoorbeeld achter dat je beter blijft spelen als je je niet laat afleiden door de scheidsrechter.
