Samenstellen of selecteren

Iedere club wil kinderen zo breed mogelijk opleiden. Voorwaarde daarbij is dat iedere speler zich daarbij optimaal – en met plezier – moet kunnen ontwikkelen. Maar wat betekent dat in de praktijk? Denk daarbij aan het dilemma van het indelen van teams. Hoe doe je dat? Stel je deze samen met oog voor de sociale context? Of voer je een selectiebeleid, waarbij je de teams indeelt naar sterkte?

Er zijn jeugdspelers die vooral voor hun plezier hockeyen en dat het liefste alleen maar met vriendjes willen doen. En er zijn spelertjes die vanaf het begin al meer willen. Die willen zo veel mogelijk leren en bereiken. Deze spelertjes dromen over hun favoriete hockeyspeler. En dan heb je nog een hele kleine groep die zeer getalenteerd is en niets liever wil dan zo hoog mogelijk spelen. Elke club wil dat al deze jeugdspelertjes plezier hebben, iets leren en met plezier naar de trainingen en wedstrijden gaan.

Wel of niet selecteren?

Selecteren is jaarlijks een hot item op de club. Selecteren betekent volgens het woordenboek: uitzoeken naar bekwaamheid of geschiktheid. Bij teams houdt dit in dat de beste spelers op technisch, tactisch, fysiek en mentaal gebied in het eerste team geplaatst worden. Maar is al op jonge leeftijd (lees: basisonderwijs/jongste jeugd) te bepalen wat kinderen op latere leeftijd in hun mars hebben? Daar wordt verschillend over gedacht.

Tegenstanders van selecteren zeggen dat fysieke en sociaal-emotionele aspecten pas tussen de 12 en 15 jaar tot ontwikkeling komen. Daarom is volgens hen het kind met het badwater weggooien als clubs al voor de aanvang van de groeispurt gaan selecteren.

Laatbloeiers versus vroegrijpers

Onderzoeken hebben uitgewezen dat ‘laatboeiers’ – kinderen die relatief laat hun groeispurt krijgen – uiteindelijk verder komen dan ‘vroegrijpers’. Dit komt doordat vroegrijpers in het begin kunnen leunen op hun fysieke kracht. Vaak zijn zij automatisch de sterkste in een team. Hierdoor worden ze vaak niet geprikkeld om zich technisch of tactisch te verbeteren.

Een laatbloeier wordt door zijn (beperkte) lengte gedwongen om juist veel aandacht te geven aan techniek en tactiek om de concurrentie te kunnen aangaan. Als hij/zij dan uiteindelijk net zo groot en sterk wordt als de vroegrijper, dan heeft hij/zij een voorsprong opgebouwd. Tevens zijn de laatbloeiers mentaal sterker geworden, omdat ze hebben leren knokken. De vroegrijpers daarentegen hebben in deze fase vaak weinig weerstand gekend. Daardoor hebben ze niet geleerd hun mentale weerbaarheid op te bouwen. Als op een gegeven moment de laatbloeiers de vroegrijpers passeren, zijn de laatsten vaak niet in staat deze ‘klap’ te incasseren.

Samenstellen

Bij samenstellen is de meetlat van prestatie van ondergeschikt belang. Het zijn juist de sociale factoren die van doorslaggevend belang zijn. Hierbij kijk je onder meer naar vriendjes, gevaar voor sociaal isolement en wonen ze bij elkaar in de buurt. Bij samenstellen zijn resultaten helemaal niet in beeld als wegingsfactor.

Tegenstanders van selecteren hanteren het argument dat kinderen van de basisschool een gelijke kans op ontwikkeling verdienen. Daarbij baseren zij zich op diverse wetenschappelijke onderzoeken. Als alle kinderen gelijke kansen hebben, kan ieder individu zichzelf ontwikkelen (talentherkenning). Als je deze zienswijze volgt, betekent dit dat een club tot en met de D‑categorie haar teams zal samenstellen, ongeacht de grootte van de categorie.

Actief samenstellen

Wel betekent samenstellen dat een club kinderen met dezelfde kwaliteit en (mogelijk) talent bij elkaar kan zetten in één team. Zo wordt de persoonlijke groei niet belemmerd. Dit noemen we actief samenstellen, oftewel samenstellen op basis van inzet van kwaliteit en talent. Dit actief samenstellen houdt in dat kinderen het hele seizoen gevolgd worden, waarbij hun ontwikkeling in een breder perspectief wordt bekeken. De club verliest hierbij de sociale context niet uit het oog: kinderen worden gedurende het seizoen niet naar een ‘lager’ team teruggezet. Daarnaast zullen zij nooit tegen hun zin in een isolement terechtkomen.

Hoe zien de teams eruit?

Bij de teamsamenstelling kan een club rekening houden met de opbouw (van een team) voor het volgende seizoen. Dit betekent dat je binnen het eerste team van een categorie streeft naar een evenwichtige samenstelling van eerstejaars en tweedejaars spelers. Dit komt de ontwikkeling van alle spelers binnen een categorie ten goede. Zoals gezegd kijk je bij actief samenstellen naar de inzet van kwaliteit en talent. Voor 012-1 (niet de O8, 09, 010) betekent dit dat de ‘beste’ en meest getalenteerde tweedejaars spelers – van dat moment c.q. die periode – bij elkaar in een team komen. Het team kan eventueel aangevuld worden met zeer getalenteerde eerstejaars, die anders in hun ontwikkeling geremd worden. De overige teams in de 012-categorie bestaan dan, voor zover de aantallen dat toelaten, uit leeftijds- en/of klas- dan wel groepsgenootjes.

Selecteren

Vanaf de 014-categorie leren de spelers stap voor stap keuzes te maken. Ook leren zij welke inzet van hen verlangd wordt om wellicht de top te bereiken. Dit betekent dat er selecties gaan plaatsvinden. Daarbij wordt duidelijk in welk team een speler het meest op zijn plek is en zo optimaal mogelijk met veel spelplezier kan functioneren. Selecteren betekent dat de club teams gaat indelen naar sterkte. Deze indeling vindt plaats op basis van nader te bepalen selectiecriteria. Hierbij kijken we naar de onderdelen techniek, tactiek, fysiek, mentaliteit en sociale vaardigheden.

Selectieteams en niet-lijnteams

Vanaf de middelbare school krijgen kinderen te maken met een meer prestatieve omgeving. Tegelijkertijd komen zij in een levensfase waarin zij zelfstandig keuzes gaan maken. Vandaar dat clubs vanaf de 014-categorie het selectieprincipe kunnen gaan toepassen.
Bij selecteren ontstaan er twee soorten speelgroepen: de selectieteams (talentontwikkeling) en de niet-lijnteams. Bij de selectieteams ligt het accent op prestatie, bij de niet-lijnteams op de sociale context.

Voorwaarde voor selecteren is dat de betrokken categorie hiertoe ook de mogelijkheid biedt. Bij één of twee teams in een categorie valt er simpelweg niet te selecteren en zullen veel pogingen tot niets leiden. Dit betekent dat alle categorieën een sterke basis moeten hebben, dat wil zeggen meerdere teams per categorie. Alleen dan is er ruimte voor selecteren. Dit is van groot belang voor het selectiebeleid.

Wat betekent dit in de praktijk?

O8 Samenstellen

O9 Samenstellen

O10 Samenstellen

O11 Actief samenstellen

O12 Actief samenstellen

O14 Selecteren

https://www.knhb.nl/app/uploads/2018/04/02.TEAMINDEL.LR_.pdf